สวนยางสมรม

การทำสวนยางพาราในแบบเกษตรเชิงเดี่ยวที่ชาวสวนส่วนใหญ่ทำกัน (หรือถูกบังคับให้ทำ) จนหยั่งรากในเชิงวัฒนธรรมและการดำเนินชีวิต เปิดมีดกรีดยางตอนหัวค่ำ เก็บน้ำยางน้ำยางเช้ามืด หรือ กรีดยางตอนเช้ามืด เก็บน้ำยางน้ำยางช่วงสาย ทำให้การปรับเปลี่ยนเป็นไปได้ยาก แต่เนื่องจากสวนยางพาราของเราเป็นสวนใหม่ทั้งหมด จึงริเริ่มทำในแบบฉบับของตัวเอง

จากสวนยางเชิงเดี่ยวพัฒนาเพิ่มเติมสู่สวนยางสมรม

สวนยางสมรม เป็นรูปแบบการปรับระบบสวนสมรมมาผสมผสานกับสวนยางพารา ด้วยการปลูกไม้หลากหลายชนิดปะปนในสวนยาง เน้นไม้ผลเป็นหลัก โดยแบ่งออกเป็น

ไม้ยืนต้น เป็นไม้ชั้นบนระดับสูง ได้แก่ ทุเรียนบ้าน ยางนา สะตอ เหรียง ตะเคียน ยาง เป็นต้น ต้นไม้บางต้นเป็นไม้เดิมที่ไม่ได้ทำการโค่นทิ้งเมื่อเริ่มปลูกยางใหม่

ไม้ยืนต้นและไม้ผล เป็นไม้ชั้นบนระดับกลาง ได้แก่ ยางพารา มังคุด ลางสาด ลางสุก ทุเรียนสวน ไผ่เลี้ยงหวาน ไผ่บงหวาน ไผ่ซางนวล ไผ่หว่ะโซว มะไฟ มะดัน หมาก มะพร้าว ขนุน กล้วย เป็นต้น

ไม้ผล พืชผัก สมุนไพร เป็นไม้ชั้นบนระดับล่าง ใช้แสงน้อย ได้แก่ ดาหลา ข่า สละอินโด เหลียง ชะอม อ้อดิบ เตยหอม เป็นต้น

และไม้เลื้อย ได้แก่ พริกไทย โดยใช้ต้นทุเรียน สะตอ เหรียง เป็นเสาให้พริกไทยเกาะเกี่ยว เลื้อยไปบนต้น

ด้วยการอาศัยหลักของการพึ่งพาอาศัย และความสัมพันธ์ระหว่างพืช สัตว์ จุลินทรีย์ ช่วยเพิ่มเติมความสมดุลภายในสวนด้วยการเลี้ยงดิน โดยการใช้ปุ๋ยหมักชีวภาพ ประกอบด้วย มูลสัตว์ (ขี้หมู ขี้วัว ขี้ไก่ ขี้ไก่แกลบ) อินทรีย์วัตถุ (แกลบ ขุยมะพร้าว เศษใบไม้) ถ่านชีวภาพ (หรือแกลบดำ) น้ำหมักชีวภาพ (จุลินทรีย์ และฮอร์โมน) อาหารจุลินทรีย์ (รำละเอียด กากน้ำตาล) ในแบบเกษตรอินทรีย์ ห่มดินด้วยใบไม้ของพืชที่ตกลงมา ปล่อยให้หญ้าเติบโตตามธรรมชาติ แล้วตัดทำเป็นปุ๋ยพืชสดในสวน ฉีดน้ำหมักชีวภาพผสมจุลินทรีย์ (จุลินทรีย์จาวปลวก จุลินทรีย์ท้องถิ่น ไตรโคเดอร์ม่า) ช่วยย่อยสลาย และปลดปล่อยธาตุอาหารให้แก่พืช

สำหรับการจัดการน้ำ ขุดบ่อกักเก็บน้ำ เพื่อทำการสำรองน้ำในยามแล้ง และยกร่องน้ำให้เชื่อมโยงกัน ในรูปแบบสวนผลไม้ ป้องกันน้ำท่วมด้วยการทำท่อระบายสู่ลำธารสาธารณะ
แนวต้นยางพารา และร่องน้ำสำรองในยามขาดน้ำ คล้ายรูปแบบสวนยกร่องในภาคกลาง

บางทีแยกไม่ออกว่าเป็นสวนผลไม้ หรือสวนยางพารา เลยรวมกันเป็น สวนยางสมรม

มังคุดในสวนยาง เริ่มให้ผลบ้างแล้ว

ทุเรียนบ้าน และทุเรียนหมอนทอง ในสวนยาง พร้อมต้นพริกไทยในตัว

ไผ่เลี้ยงหวาน ไผ่ลวก ทดลองปลูกไผ่ขนาดเล็กในสวน โตช้าหน่อยแต่ก็มีไม้ไว้ใช้งาน

สละอินโด ปลูกได้ 2 ปี ขึ้นแข่งกับหญ้าไม่ค่อยทัน แต่รอดโดยส่วนใหญ่ ต้องรอลุ้นว่าจะเป็นต้นตัวผู้และต้นตัวเมียอย่างละเท่าไร

หมาก และมีไม้ใหญ่ เช่น กระถินเทพา ตะเคียน ปลูกไว้ในแนวกันชน

เกษตรวิถีพุทธ ปลูกทุเรียน ลางสาด มังคุด ในหลุมเดียว แถมอยู่ในสวนยางพาราอีกก็ได้ผลอยู่

ใช้ปุ๋ยหมักชีวภาพ ที่หมักไว้ในสวน ใส่ปุ๋ยแต่ละครั้งต้องใช้รถเข็นปูนครับ

ดินเริ่มกลับมามีชีวิตแล้ว พบขุยไส้เดือนทั่วไป ดินยุบตามรอยเท้าของเราเป็นแนวเลย

บ่อน้ำสำรองในยามแล้ง บ่อเล็กแต่ขุดลึก

ป้ายคำ : สวนยางสมรม